Kedi ve köpeklerin etraftaki cisimleri kullanarak kurdukları oyunlar neşe kaynağı olsa da kimi zaman hayatlarını tehdit edebilecek durumlara neden olabilir. Köpek ve kedilerde yabancı cisim yutma, özellikle genç hayvanlarda sıklıkla karşılaşılan ve çoğunlukla acil müdahale gerektiren bir durum. Köpeklerde en sık karşılaşılan yabancı cisim yutma vakalarında kemik, çorap ve toka ön plana çıkarken; kedilerde ise dikiş iğneleri ve ipler daha fazla gözleniyor. Hasta sahibinin bu durumu fark edebildiği vakalarda hızlı teşhis ve müdahale ile ciddi komplikasyonlar meydana gelmeden tedavi sağlanabiliyor.
Belirtilerin ortaya çıkması birkaç saat ya da aylar sürebilir
Yakın Doğu Üniversitesi Veteriner Hekimliği Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Yakın Doğu Üniversitesi Hayvan Hastanesi hekimlerinden Prof. Dr. A. Perran Gökçe, yabancı cisim yutan hayvanlarda klinik belirtilerin birkaç saatten başlayıp aylara varan bir periyot aralığında görülebileceğini söylüyor. En sık görülen belirtiler arasında ise sürekli kusma, aşırı salivasyon (salya), öğürme, iştahsızlık, huzursuzluk, dışkılayamama veya az dışkılama yer alıyor. “Hasta sahibi, bu belirtileri fark ettiğinde vakit kaybetmeden veteriner hekimine başvurmalı” diyen Prof. Dr. Gökçe, “Gecikilen vakalarda hastada, kusma ile birlikte zayıflama, vücut kondisyonunda azalma ve genel durum bozukluğu meydana gelebiliyor. Ayrıca yutulan yabancı cisimle, yemek borusu, mide ve bağırsaklarda tıkanmalara, mukoza hasarına ve delinmelere yol açarak karın zarının iltihabına sebep olabilir. Bunu takiben hasta septik şoka girerek hayatını kaybedebilir” ifadesini kullanıyor.
Tam teşekküllü hayvan hastaneleri hayat kurtarıyor
Veteriner hekimlerin hasta sahipleri tarafından doğru bilgilendirilmesinin çok önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. A. Perran Gökçe, “Evde kaybolan bir oyuncağı var mı, daha önce yabancı cisim yuttu mu gibi soruların cevapları teşhise gitmemizi kolaylaştırır. Alınan bilgilerden sonra hastanın klinik muayenesi yapılır. İplik gibi lineer yabancı cisimler, ağız muayenesi sırasında gözlenebilir. Karın bölgesi de elle muayene edip hastanın ağrı kaynaklı tepki verip vermediği gözlemlenir. Teşhis için direkt-indirekt radyografi, ultrasonografi ve endoskopinin kullanılması da gerekebilir” ifadesini kullanıyor. Bu nedenle bu tip vakalara tam teşekküllü hayvan hastanelerinde müdahale etmek büyük bir önem taşıyor.
Cerrahi müdahale gerekebilir
“Tespit edilen yabancı cismin yapısı ve yeri tedavi şekline karar vermemizi sağlar” diyen Prof. Dr. Gökçe, “Cismin yapısı ve yerine göre; medikal tedavi, cerrahi müdahale ve ya endoskopi ile mi tedavi uygulanacağına karar verilir. Bağırsaklardan geçebileceği düşünülen pürüzsüz yapıdaki yabancı cisimler için dışkı yumuşatıcı ve kayganlaştırıcı ilaçlar kullanarak medikal tedavi uygulanabilir. Fakat bu durumda hastanın her gün röntgeni çekilmeli ve eğer yabancı cismin konumunda 24 saat boyunca herhangi bir değişiklik yoksa cerrahi müdahaleye hızlıca karar verilmelidir” diyor.
Tedavinin gecikmesi ise bağırsak ve mide bölgesinde delinme riskini artırıyor. “Perforasyon (delinme) meydana gelmiş vakalarda acil cerrahi müdahale gereklidir” diyen Prof. Dr. A. Perran Gökçe, “Kusma içeriğinde veya dışkıda kan görülmesi yabancı cismin mukozal ülserasyona sebep olduğunu akla getirir. Şiddetli mukozal hasar tespit edildiyse hasta 24-48 saat aç bırakılmalıdır. Ayrıca hayvanın genel durumu incelenmeli, aralıklı olarak kan tahlilleri yapılmalı ve ağızdan beslemediğimiz hastalara damardan sıvı takviyesi yapılmalıdır” diyor. Prof. Dr. Gökçe, hayvan sahiplerini ”Hayvanının hayatını riske sokabilecek orantısız kemik parçaları veya yutabileceği oyuncak materyallerini vermeme” konusunda uyarıyor.